Hindistan’a gelmek için çok değişik sebepleriniz olabilir. Hindistan kültürlerin bir arada uyum içerisinde yaşadığı çok kaotik bir yer. Hele dinsel açıdan baktığınızda başta Hinduizm olmak üzere Budizm, İslam, Hristiyanlık inanışlarının bir arada olması çok değişik ritüellerin ortaya çıkmasına sebep olmuş. Hindistan denince akla gelen ve turistleri buraya çeken festivallerinden söz etmeden olmaz. Bizim de geliş sebeplerimizden olan renklerin ahengini anlatan ülkeyi adeta gökkuşağına çeviren Holi Festivali Hindistan’ın en popüler bayram kutlaması. 

Hindistan kültürünü görmek için çıktığımız gezide aslında iki hedefimiz var. Çocukluğumuzun hayali Tac Mahal’i görmek ve Holi Festivali coşkusunu yaşamak. Tac Mahal yazımız burada. Holi Festivali ateşinin yakılmasını Jaipur’da izleyeceğiz. Biz turumuzda önce Varanasi’ye geldik ve Holi Festivali coşkusunun hazırlıklarını izledik.

Holi Festivali özellikle Hindistan’ın kuzey bölgelerinde güneye göre daha coşkuyla kutlanmakta. Holi kısaca Hindistan’da kutlanan, renklerin festivali olarak tanımlanmakta.

Varanasi’de otelimize geldiğimizde geçit töreni başlamıştı. Haydi hem coşkulu geçit törenini izleyelim hem de Holi nedir sizinle paylaşalım.

Hindistan’da bir Hindu efsanesine dayanan Holi festivali, iyiliğin kötülüğe karşı zaferini, sevgiyi ve bağışlayıcılığı temsil eder. Holi zamanında şehir sanki gök kuşağı renklerine bürünüyor ve baharın gelişi, kışın sonu ve sevgi kutlanıyor.

Holi Festivali zamanında fillerin de katıldığı törenler oldukça ünlüymüş. Rengarenk boyanan ve süslenen fillerin katıldığı yürüyüş alayları yapılıyormuş. Ancak hayvan hakları savunucularının itirazlarıyla 2012’den itibaren bu gösteri artık yapılmıyormuş. Varanasi geçitte maket filler kullanılıyor.

Videolar You Tube Kanalımızda. Kanalımıza abone olmayı unutmayın. Bizi Instagram hesabımızdan takip edebilirsiniz.

Holi festivali çoğunlukla Mart ayında kutlanır. Ancak Holi, bugün kullandığımız miladi takvime göre değil Hindu’ların ay takvimine göre düzenlenmiş olduğu için doğal olarak her yıl farklı bir güne denk geliyor. Hindu takviminin 12’nci ve son ayı olan Phalguna’nın son dolunayında Holi kutlanıyor. Bu sene yani 2024 yılında biz Holi Festivaline 24-25 Mart tarihinde katıldık. Holika Dahan yani ateşin yakılması 24 Mart’da, Holi Festivali kutlamaları 25 Mart’da. Dolunay günü, miladi takvime göre Mart ayının ortasına düşmektedir. Bir gün ve bir gece süren Holi’yi merak eden ve biz de ne zaman gidebiliriz diyenler için önümüzdeki birkaç yılın tarihi şöyle. 

2025 Holika Dahan 13 Mart-Holi 14 Mart/2026 Holika Dahan 3 Mart-Holi 4 Mart/ 2027 Holika Dahan 21 Mart-Holi 22 Mart/ 2028 Holika Dahan 10 Mart-Holi 11 Mart

Holi festivali 1 hafta sürmekte. Bu kapsamda yapılan geçit törenlerinde insanlar yüzlerini ve vücutlarını rengarenk boyamakta. Okulların tatil edildiği festivalde hem yetişkinler hem de çocuklar renklere bürünüyor. Geçit törenini izlerken aralarına karışıp nasıl boyandıklarını izliyoruz. İnanın sanki birer sanat eseri gibi boyanmışlar. Herkes renkli tozları, suları birbirine atıyor ve böylece baharın gelişini kutluyorlar, sokaklar, tapınaklar, her yer bin bir renge bulanmış, birbirlerine Holi’nin renk boyalarını atarak dolaşan insanlar bu festivalin en belirgin geleneği ama Holi’de bundan çok daha fazla gelenek var.

Özellikle Holi eğlencelerine katılmadan önce Agra’da otelde gördüğümüz ve Holi’nin bir parçası olarak görülen bir ritüelden bahsedelim. Bu ritüelin adı Lathmar Holi. Yani “Çubukların Bayramı” ve “Renkli İşkence Yürüyüşleri”. Bu yürüyüşlerde, kadınlar sopalar kullanarak erkeklere zararsız bir şekilde vururlar. ‘Holi of Sticks’, Hindistan mitolojisine dayanan ve kadınların gücünü kutlayan eski bir geleneğin parçasıdır.

Varanasi’de geçit törenlerinden sonra Ganj nehri yanında yapılan hazırlıkları ve kutlamaları görmeye gidiyoruz.

Tam bir renk karnavalı sokaklarda, parklarda, tapınaklarda ve binaların dış kısımlarındadır.

İnsanlar davul ve diğer müzik enstrümanları ile eğlenip şarkı söyler ve dans ederler. 

Videolar You Tube Kanalımızda. Kanalımıza abone olmayı unutmayın. Bizi Instagram hesabımızdan takip edebilirsiniz.

Varanasi deyince hemen bir parantez açalım. Detayları Varanasi yazımızda bulacaksınız ama biz kısaca Varanasi’den bahsetmeden geçmeyelim. Hindistan deyince ilk akla gelen yerlerden birisidir Varanasi. Burası aynı zamanda Hindistan’ın en kutsal yeri sayılır.  Burada ölmek, burada yakılmak bir ayrıcalık sayılıyor. Hatta insanlar ölmek ve yakılmak için buraya geliyorlar. Kutsal Ganj Nehri kıyısındaki şehir, yıl boyunca bu inanış için insanların akınına uğruyor

Varanasi, tüm pisliğine rağmen Ghat’ları ile ünlü ve gidenlerin büyülenerek döndüğü bir yer olarak belirtilir. İnanın bizim için hiç de öyle olmadı. Gördüklerimiz karşısında şaşkına döndük, olmaz böyle şeyler dedik ama büyülenmedik.

https://www.youtube.com/shorts/8vF4m8LQ2Ho?feature=share

Bu kutsal şehir, aynı zamanda Holi Festivali’nin de en hararetli ve en coşkulu kutlandığı yerlerden biri.  Burada bazıları boya yerine birbirlerine çamur atıyor. Grubumuzdan bazı arkadaşların kafasına atılan çamurlar denk geldi. Ghat’larda toplanan halk, şarkılar söyleyerek ve dans ederek kutlamalara devam ediyor.

İyiliğin kötülüğe karşı zaferini, sevgiyi, bağışlayıcılığı ve baharın gelişini temsil eden Holi, son derece popüler bir antik Hindu festivali. İnsanların çılgınlığın ötesinde kutladığı festivale katılıyor, bizde yüzlerimize boyalarımızı sürüyoruz. Ne kadar az boyanmışsınız demeyin bu şimdilik hazırlık aşaması. Siz bizi bir de Jaipur’da görün.

Varanasi’de yapılacak ve görülecek yerleri gezdikten sonra Jaipur’a doğru yola çıktık. Jaipur’a otobüs ile gidiyoruz. Çünkü yolda Fatehpuri Sikri şehrini gezeceğiz. Yolda giderken sizlere Holi Fesivalinde kullanılan daha doğrusu insanların tanısa tanımasa birbirlerine büyük bir eğlenceyle fırlattığı boyadan bahsedelim.

Gulal ismi verilen boyalarla tüm sokakları renk cümbüşüne dönüştüren Holi’de renklerin anlamı da çok önemlidir. Her renk farklı bir anlam taşır ve Holi gününde her dükkanda veya sokak satıcılarında satılır.

https://www.youtube.com/shorts/uC90uKs_-tw?feature=share

Renklerin anlamına gelince; Kırmızı: Masumiyet, aşk, tutku / Yeşil: Enerji, canlılık, yaşam / Mavi; Sakinlik, ağırbaşlılık / Turuncu: Neşe, mutluluk, eğlence / Sarı: Barış, özgürlük, zeka / Pembe: Merhamet, şefkat, güven / Mor: Sihir, gizem, asalet

Hatta boyaları her an bulabileceğiniz boya standları bulunmaktadır.

Videolar You Tube Kanalımızda. Kanalımıza abone olmayı unutmayın. Bizi Instagram hesabımızdan takip edebilirsiniz.

İşte Jaipur’a geldik. Akşam Holi ateşi yakılacak. Holika Dahan adı verilen festivalin bu bölümünde her sokakta hemen hemen her evin önünde büyük küçük demeden bir ateş yakılmakta.

Sokaklar oldukça kalabalık ve hiç susmayan korno sesleri gecenin derinliklerine karışmakta. Biz de Holi ateşinin yakılacağı bir evin önündeyiz.

Hazırlıklar son hız devam etmekte. Ateşin ortasında hintyağı bitkisi, hindistan cevizi, areca-fıstığı ağacı, şeker kamışı bitkilerinden birisi vardır. Etrafına kuru inek gübresi kekleri ve kuru odun dizilir. Akşam saatler 23.00’ü gösterdiğinde ateş yakılacakmış. Hazırlıklar sürerken size Holi festivalinin kökenini anlatalım.

Holi Festivali için Hint mitolojisine gidelim. Hint mitolojisinde kötülüklerin kralı olarak bilinen Hiranyakaşipu’ya, Hindu Tanrısı Brahma tarafından ölümsüzlük verilir. Ölümsüzlük verilen Hiranyakaşipu zaman içerisinde küstah ve kibirli birisi olur. Öyle ki bir süre sonra herkesin kendisine itaat etmesini ister. Hiranyakaşipu’nun oğlu Prablah ise babasına karşı çıkar ve ona itaat etmeyi kabul etmez. Hiranyakaşipu’nun oğlu Prablah kendini Tanrı Vişnu’ya adamıştır. Hiranyakaşipu oğlunu birçok kez öldürmek ister. Bu inanışa göre, Hiranyakaşipu’nun birçok tehdidine rağmen, Prablah Tanrı Vişnu’ya dualar sunmaya devam etmiştir. Hiranyakaşipu tarafından zehirlenir, fakat zehir ağzında nektara dönmüş. Filler tarafından çiğnenmesini emreder ama Prablah sağ salim kalmıştır. Zehirli yılanlar ile dolu bir odaya koyulduğunda hayatta kalmıştır. Hiranyakaşipu’nun oğlunu öldürmek için yaptığı tüm girişimler başarısız olmuş ve her seferinde tanrı Vishnu tarafından kurtarılmıştır. Hiranyakaşipu son çare olarak oğlu Prablah’ı kız kardeşinin kucağında uyurken yakmaya karar verir. Holika’nın pelerini yanmayan özelliktedir ve kardeşini üzerindeki pelerini örterek ateşten korur. Kendisi yanar ama yaşamı pahasına kardeşini yanmaktan kurtarır. Yangında Holika’nın ölmesi üzerine Hindu tanrısı Vishnu, Hiranyakaşipu’yu öldürür ve oğlu Prablah’ı onun yerine geçirir. Bu festivalde ismini, iyinin kötüye karşı güçlülüğünü simgeleyen kız kardeş Holika’dan alıyor

İşte yavaş yavaş ateş yanmaya başladı. Kocaman ateşlerin yakılması kötülüklerin ve kötü ruhların yakılması anlamına gelmekte.

Gece hava karardıktan sonra yakılan ateşin çevresinde kalabalıklar halinde oturuluyor, sohbet ediliyor ve varsa kırgınlıklar sona eriyor.

https://www.youtube.com/shorts/NUJqfgMt3Mo?feature=share

Otele dönmeden City Palace’da yakılan ateşi de görmeye gittik ama ateşin yanması sona gelmek üzereydi. İnsanlar etrafında dönerek ateşten bir parçayı alınlarına sürerek ritüeli tamamlıyorlar.

Orada ritüelin bir parçası olan yerel kıyafetli kişi ile fotoğraf çekiniyorlar. Biz de eksik kalmayalım dedik.

Videolar You Tube Kanalımızda. Kanalımıza abone olmayı unutmayın. Bizi Instagram hesabımızdan takip edebilirsiniz.

Ertesi gün ise Holi başlıyor. Gulal adı verilen tozlar, renkli su balonları sokaklarda rastgele atılıyor. Yazılı olmayan Holi kurallarından biri de insanların beyaz giymesi. Hindistan’da beyaz yas rengi olsa da Holi boyunca bu detaya önem verilmiyor.

Böylece atılan renkler çok daha ön plana çıkıyor ve görüntüler güzelleşiyor. Biz de Holi Festivalinin yapıldığı alandayız. Birbirimize elimizdeki boyaları atarak güzelce boyanıyoruz ve Holi coşkusuna katılıyoruz.

Holi Festivaline sokaklarda hele ki sokak aralarında katılmak biraz cesaret ister. Neden mi?, açıklamalar yazımızın sonunda.

https://www.youtube.com/shorts/rCyHX0d0LPM?feature=share

Renklerin Festivali olan Rangwali Holi ya da kısaca Holi festivalinde herkes birbirine renkli tozları atıyor. Kuru olan boyaların yanı sıra boyalar ıslatılarak su tabancaları ve su dolu balonlarla da kutlamalar esnasında boyanabilirsiniz. Burada öğrendik ki kuru boyalar daha sonra vücuttan ve kıyafetlerden biraz daha kolay çıkarken sulu boyaların çıkma süresi daha uzun ve zor oluyormuş. Elinde sulu boya tabancası olan bir kişiden hemen çaktırmadan uzaklaşmaya çalışın. Aslında bizim gibi Hindistan’ı gezelim bir de Holi’yi görelim diye kafanıza koyduysanız yani Holi zamanı Hindistan’a geldiyseniz her şeyi göze almışsınız demektir. Festival sırasında nereden geldiği belli olmayan boya yağmuruna tutulabilirsiniz.

Holi inanışlarından birisi de Hindu tanrılarından olan Krişna’yla ilgili. Kötü kalpli Putana, bebekken Krişna’yı zehirlemek için kendi sütünü ona içirir ve Krişna’nın rengi maviye döner. Krişna bu yüzden kimsenin onu sevmeyeceğini düşünürken Radha yüzünü onun gibi maviye boyar ve dillere destan bir aşk yaşamaya başlarlar. Kutlamalarda insanların renkten renge girmesinin Radha ve Krişna’ın aşkına gönderme olduğuna inanılıyor.

Bura na mano, Holi hai! “Bugün Holi ve ben başka hiçbir şeyi umursamıyorum” anlamına gelen bu söz Holi’de hiç tanımadığınız birine renk fırlatmadan önce söyleniyor ve Holi’nin amacını aslında özetliyor. Bu kadar uzun söylemeye gerek duymadan sadece “Happy Holi” diyerek de herkes birbirine boya atabiliyor. 

Holi, müzik ve dansın büyük bir rol oynadığı bir bahar festivalidir. İnsanlar geleneksel müzik enstrümanlarıyla şarkılar söylerler ve sokaklarda dans ederler. İşte sahne kurulmuş.

Şarkılar ve danslar başlamış. Haydi biz de aralarına karışalım.

https://www.youtube.com/shorts/RDWClmZ0oio?feature=share

Kutlamalar bitince otobüsümüze binip otelimize duş almaya geldik.  Neyse ki kuru boyalar olduğu için söylendiği kadar kolay olmasa da boyalardan arındık. Boyalar geleneksel olarak zerdeçal gibi yıkanabilir doğal bitki kaynaklı olsa da zamanla su bazlı ticari pigmentler baskın hale gelmiş.

Peki günün geri kalanında ne yapılıyor. Eğlenceler devam ederken yeme içmeyle ilgili gelenekler başlıyor. Herkes tanıdıklarını, akrabalarını ziyaret ediyor; çeşit çeşit yemekler yeniliyor.

Bayram havasında geçen Holi’de tüketilen tatlara gelince; öne çıkanlar hamur içerisine kuru yemişler doldurularak hazırlanıp kızartılarak servis edilen gujiya, kenevir yapraklarından yapılan ve sarhoş edebildiği için dikkatli içilmesi gereken bhang, yoğurt ve baharatlarla hazırlanan minik un köfteleri olan bhalla, hindistan cevizi, kuruyemişler ve tereyağı ile yapılan kurabiye barfi, sütlaça benzeyen phirni, baharatlı nohut yemeği chana masala, pişiye benzeyen irmik ve şekerli hamurla hazırlanıp kızartılan shakkar para. Bu tatlar tüm festival boyunca hem sokaklarda satılıyor hem de evlerde misafirler için hazırlanıyor.

Maalesef hiç birini tatmadığımız için size nasıl olduklarını anlatamayacağız. Hele ki Agra’da gruptan bir arkadaşımızın sokak lezzetlerinden zehirlenip geceyi serum bağlanarak hastanede geçirmesi ve Tac Mahal’e bile gelemeyecek şekilde kötü olması hepimizi biraz daha tedbirli olmaya sevk etti. 

Holi’ye geldiğinizde bazı zorluklara katlanmak ve dikkat etmek zorundasınız. Holi zamanı saflık endişesinin göz ardı edildiği tek gündür. Hiçbir kuralın olmadığı, kastlar arası dokunma tabusunun gözetilmediği, cinsiyet ayrımı yapılmayan bu günde beyaz kıyafetler giyen insanlar birbirlerine su tabancaları ile renkli sular fışkırtmakta; neşe ve eğlence içerisinde dans etmektedir.

  • Boya fırlatma tabancaları

Bu festivalde sarhoş olmak ve arkadaşlarla eğlenmek sıradan kabul edilmektedir. Ancak sarhoşluk kutlamalarda o kadar ön plana çıkıyor ki insanlar neredeyse kendilerini kaybediyor. Öyle ki bu festival sırasında sosyal kurallar yok sayılıyor hatta son zamanlarda anti-sosyal eylemler için fırsat olarak görülmeye başlanmış.

https://www.youtube.com/shorts/lt3VaLxMxQY?feature=share

Sarhoşluk, taciz hatta tecavüz olayları tespit edilmiş. İşte yazımızın başında söylediğimiz Holi coşkusunu sokak aralarında kutlamak cesaret ister buradan kaynaklanmakta. İnternette bir çok gezginin söz ettiği istenmeyen durumlar sokak arası kutlamalarında yaşanmakta. Kadın ya da erkek olun hiç fark etmiyor ama kadınlar için biraz daha zor bir durum. Öyle ki festival boyunca büyük şehirlerde kaos çok fazla olduğu için bazı insanlar Holi boyunca evlerinden çıkmamayı tercih etmeye başlamışlar. Neyse ki biz festival alanında bu durumlar ile karşılaşmadık, çünkü alanda hintlilerden çok turistler vardı. Şenlik bitince de hemen otobüse binip otele boyalardan temizlenmeye geldik. Bunların yanı sıra festival için yakılan şenlik ateşi uygulamasının da ağaçların yok edilmesine sebep olduğundan devlet tarafından sonlandırılmak istendiği bilinmektedir.

MS 4.yy’dan beri kutlanan Holi eğlencesiyle sadece Hindu görüşünü benimseyenlerin değil dünyadan farklı inançlara sahip, renklerin içinde kaybolmak isteyen herkesin katıldığı geleneklerden birisi olmuş. Holi, ağırlıklı olarak Hindistan’da kutlanır ama Güney Asya’da ve Asya dışında da popülerdir. Hindistan’ın yanı sıra Nepal, Jamaika, Surinam, Malezya, Güney Afrika, Birleşik Krallık, ABD ve Kanada’da kutlanmaktadır.

Ülkemizde de ilk kez 2016 yılında kutlanan Holifest bugüne kadar Ankara, İstanbul, İzmir, Antalya, Çanakkkale ve Samsun’da gerçekleştirildi ve 2017 yılından itibaren de düzenli olarak Holifest kutlamaları yapılmaya başlandı.

Videolar You Tube Kanalımızda. Kanalımıza abone olmayı unutmayın. Bizi Instagram hesabımızdan takip edebilirsiniz.