Çin denildiğinde ilk akla gelen şeylerden birisi de ipektir. İpek, ipek böcekçiliği, ipek yolu çocukluğumuzdan beri duyduğumuz kavramlardır. İpekten yapılmış ürünleri kullanmak bazen çok pahalı olsa da keyif vericidir. Peki hiç düşündünüz mü ipek ne zaman ve nasıl bulunmuştur?. Üreticiliği nasıl yapılmaktadır?. İpeğin yararları var mı dır?. İşte bugün Çin’in keşifleri arasında ilk sırada yer alan ipeğin yapıldığı bir fabrikaya gidiyoruz. Hem tarihçesini, hem yapılışını öğreneceğiz. Hem de ürünlerin satıldığı mağazayı dolaşacağız. Belki ürünlerden alabiliriz eğer pahalı değilse. İşte geldik. Bizlere bilgi verecek olan görevli ile tanıştık. Çin halkı çok güler yüzlü, sempatik ve fotoğraf çektirmekten çok keyif alan kişiler.

İpek, larvaların içinde geliştiği kozayı oluşturmak için ipek kurtları (Bombyx mori) tarafından üretilir . Tek bir numune, 0.025 mm kalınlığında 900 m den uzun bir iplik üretebilir. Haydi elimde gördüğünüz şu kozadan nasıl ipek üretildiğini görelim.

İpeğin ilk bulunuşu hakkında birçok efsane var ama en yaygın olanı şöyle: Dut ağacının bulunduğu bahçeli bir sarayda yaşayan 14 yaşındaki Çin İmparatoriçesi Xi Ling Shi tarafından M.Ö. 2460 yılında keşfedilmiştir.  İmparatoriçe bir gün ağaçlardan birinden koza aldı ve yanlışlıkla sıcak suya düşürdü ve bükülebilir kozadan parıldayan ipliği çözebileceğini gördü. Bu nedenle  Xi Ling Shi ipek tanrıçası olarak onurlandırılmıştır. Yine efsaneye göre ipin ucunu yanında çalışan yardımcısına tutturarak onun gidebildiği noktaya kadar gitmesini emretmiş. Hizmetkar avluyu geçmiş, saray kapılarını aşıp kendini ‘Yasak Şehrin’ dışında bulmuş ve koza tamamen çözülmüş ve yaklaşık yarım mil kadar hizmetkar yürümüş.

İpek üretiminin sırrı 2.000 yıl Çin’de kaldı. İmparatorluk bunu herhangi bir şekilde açıklayan olursa öldürüyordu. Bu sırrın ülke dışına nasıl çıktığı konusunda yine efsaneler var. En yaygın olanları MS 440 yılında Hotan Krallığından bir prens, Çinli bir prensese kur yaptı ve Çin’den ayrılırken saçlarının içine gizlenmiş ipek kozası getirdi. MS 4. yüzyılda dört Çinli kız tarafından Kore üzerinden Japonya’ya getiriliyor. İpeği, elbisesinin astarına yumurta ve dut tohumları saklayan Çinli bir prenses tarafından Hindistan’a getirildiği de söyleniyor. Çin prensesinin Türkistan hanı ile evlenirken düğün hediyesi olarak saçlarının içlerinde ipek böceği yumurtalarını saklayarak getirmesi. MS 550’de Bizans İmparatorluğu’ndan iki keşişin dut ve ipek böceği yetiştirme yöntemlerini ezberlediği, ipek böceği yumurtalarını da bambu bastonlarının içine saklayarak ülke dışına kaçırmayı başardığı ve böylece Avrupa Çin’in ipek böceği yetiştirme tekniği ile tanıştığı.

İpek böylece Çin İmparatoru ve ona çok yakın olanlar kişiler önemli bir malzeme oldu. Kayıtlarda İmparatorun sarayında her zaman beyaz ipek ve dışarı çıkarken sarı ipek giydiğini yazıyor.

Peki bu kadar kıymetli olan İpek nedir? İpek, ipekböceklerinin kozalarını yaparken ürettikleri ince ama güçlü bir elyaftır. Çok yumuşak ve pürüzsüz bir kumaşa dokunabilir.

Ham ipek çıkarılması, ipek böceklerinin dut yapraklarında yetiştirilmesiyle başlar. Kurtlar kozalarında pupa olmaya başladıktan sonra, bunlar tek tek uzun liflerin çıkarılması ve eğirme makarasına beslenmesi için kaynar suda çözülür.

İpeğin kullanım alanları nedir, sadece kıyafet ve süslü giysiler mi yapılır diye düşünebilirsiniz. Kumaşa dokunmanın yanı sıra, İpek her türlü şey için kullanılabilir.  Çin’de soğuk krema, Amerika Birleşik Devletleri’nde güzellik tozu ve paraşüt, İtalya’da diş telleri ve dünya çapında balık ağları olarak kullanılmıştır. Bisiklet yarışçıları, ipekten yapılmış lastiklerin daha yumuşak bir sürüş ve çekiş sağladığını söylüyor. Kayakçılar nemi uzaklaştırdığını, bilim adamları ipeğin çelikten daha güçlü olduğunu söylüyor.  İpek sanatta da kullanıldı. Tang Hanedanlığı sanatçıları özellikle ipek üzerine boyama, baskı ve boyamaları ile ünlüydü ve çalışmalarının pek çok örneği Japonya’ya hediye olarak gönderildi.

Bu arada mağazayı dolaşmaya başladık. Burada gördüğünüz her şey ipekten yapılmış.

Mağazada kıyafetlerin, yastık, yorgan ve yatak çarşaflarının yanı sıra ipek halılar bölümü de çok renkli. Biraz yakından bakalım.

Biz ne alabiliriz diye incelemeye başladık. Fiyatlar ve ölçüler herkesin göreceği şekilde. Nesli incelemeye başlamış bile.

Burada her şey var, ne alalımdan önce biraz da nasıl götüreceğimizi düşündük. Çok kolay ne alırsanız vakumla küçücük hale getiriyorlar. Biz ikimiz için ikişer adet Çin ipeği yorgan, çarşaf ve yastık kılıfı aldık. Paketin büyüklüğüne bakın. Valize koyduk getirdik.

Eeeee o kadar çok dolaştık ki mağazanın içinde çıkmadan biraz dinlenmek iyi geldi. Çünkü buradan çay seramoni sine gideceğiz.