Antik dönemde Yunanistan’dan göç eden Spartalılar tarafından, Tanrıça Afrodit için kurulduğu rivayet edilen Güzelyurt’a, adeta ayak izini ve ruhunu bırakmış Afrodit. Tarihi, kültürel ve turistik açıdan oldukça zengin olan bu şirin ilçe; meyve bahçeleri, tek katlı evleri ile ünlü. Güzelyurt tıpkı Lefke gibi turunçgil bahçeleriyle çevrili bir yerleşim birimi. Çok verimli toprakları bulunan Güzelyurt’ta portakal, greyfurt, karpuz, kavun ve çeşitli sebzeler yetiştirilmektedir.

St. Mamas Kilisesi

Bizans döneminde St. Mamas adına yaptırılan kilise, günümüze kadar birçok değişiklik geçirmiş ve orijinalliğini kaybetmiştir. Lüzinyalılar tarafından 1725 yılında tekrar yapılmıştır ve bu inşaat sırasında merkezi kubbe eklenmiştir. Efsaneye göre Aziz Mamas, Güzelyurt yakınlarındaki bir mağarada yaşayan fakir biriymiş. Dönemin Bizans dükü, bir bildiri yayınlayarak herkese vergi zorunluluğu getirmiş.

Bizans döneminde St. Mamas adına yaptırılan kilise, günümüze kadar birçok değişiklik geçirmiş ve orijinalliğini kaybetmiştir. Lüzinyalılar tarafından 1725 yılında tekrar yapılmıştır ve bu inşaat sırasında merkezi kubbe eklenmiştir. Bu kilise ile ilgili bir efsane var.

Efsaneye göre Aziz Mamas, Güzelyurt yakınlarındaki bir mağarada yaşayan fakir biriymiş. Dönemin Bizans dükü, bir bildiri yayınlayarak herkese vergi zorunluluğu getirmiş.

Aziz Mamas, sosyal yaşam içinde yer almadığı için bu vergiyi ödemeyi kabul etmez. Bunun üzerine tutuklanarak Lefkoşa’ya doğru dükün karşısına çıkartılmak için askerler tarafından götürülür. Yolda giderlerken askerlerin karşısına  Kıbrıs’ta o güne kadar bölgede hiç görülmeyen büyük bir aslan çıkar ve kafilenin önünde bulunan kuzuyu parçalamak ister.

Aslan, saldırgan bir şekilde onlara doğru yaklaşırken elini kaldıran Aziz Mamas, aslanı sakinleştirir. St. Mamas, kuzuyu aslanın sırtına bindirir ve onu bir katır gibi kullanarak dükün karşısına çıkar.

Gördükleri karşısında şaşkına dönen dük, Aziz  Mamas’ı ömür boyu tüm vergilerden muaf tutar.

St. Mamas Kilisesinin yanında Güzelyurt Arkeoloji ve Doğa Müzesi var.

Güzelyurt Arkeoloji ve Doğa Müzesi

Müzede özellikle görülmesi gereken, Soli Antik Kentte ki kazılarda bulunan Soli’nin Altın Yaprakları adlı eser. Ayrıca Toumba tou Skourou kazılarında elde edilen eserlerde yine burada sergileniyor. Ama maalesef müze kapalı olduğu için göremedik.

Güzelyurt denilince akla gelen gezilecek iki yeri gördükten sonra unutulmuş miras olarak nitelendirilen bir yere gidiyoruz. Toumba tou Skourou

Toumba Tou Skourou

1971-1974 yılları arasında Harvard Üniversitesi arkeologları tarafından kazısı yapılan Toumba tou Skourou alanı Güzelyurt’taki mezar kazılarının en büyüğüdür.

1974 yılında kesintiye uğrayan kazılar; bu yerleşim yerindeki evlerin temellerinin taş, duvarlarının da kerpiçden yapıldığını ortaya çıkarmıştır. 1970’li yıllarda yürütülen bu kazı çalışmalarında çok sayıda kil, fildişi, bronz, gümüş ve altın objenin yanı sıra altı tane mezar, bir seramik işliği ve bir konutun bir bölümü açığa çıkarılmıştır.

Kazılarda ele geçirilen bir bakır cürufu, bazı arkeologların Toumba tou Skourou’nun bu dönemde bakır işlediğini ve külçe bakır ihraç ettiğini düşünmelerine yol açmıştır. Mezarlarda bulunan ölü armağanları da yerleşmenin ne kadar zengin olduğuna işaret ediyor. Kazılarda ele geçen buluntular şu anda Güzelyurt Arkeoloji ve Doğa Müzesi’nde sergileniyor.