Antakya’nın günümüzden binlerce yıl öncesine dayanan köklü tarihi hakkında bilgi sahibi olmak için gideceğiniz adres Hatay Arkeoloji Müzesidir. Hatta yapılan canlandırmalar ve eşsiz mozaikler ile tarihin derinliklerine gidebilirsiniz.

Hatay’a geldiğinizde ilk gezilecek yer Hatay Arkeoloji Müzesi ya da daha bilinen adlarıyla Hatay Mozaik Müzesi ya da Hatay Müzesi olmalı. Maalesef 6 Şubat 2023 tarihinde yaşadığımız depremde hafif hasar aldı.

İlk kez 1939 yılında mevcut eserlere göre yapılan müze yıllar içerisinde modern müzeciliğin ihtiyaçlarına cevap verememesi nedeniyle yeni müze binasının temeli atılmış ve günümüzde ki müze 28 Aralık 2014 tarihinde açılmıştır. Müzenin önünde yer alan metal çark Antakya’da yüzyıllardır Asi Nehri’nden su çıkarmaya yarayan “Naura” nın günümüze nostaljik yansımasıdır. Naura tarih boyunca yerleşim yerlerinde su kaynaklarının tarım alanlarından daha düşük seviyede kaldığı bölgelerde su dolabı diye tabir edilen çark ile su çekme sistemidir

Bizim Hatay Mozaik Müzesine ikinci ziyaretimiz. Sanırım Hatay’a her geldiğimizde de ilk uğrayacağımız yer olacak. Mozaik koleksiyonu açısından “Dünyanın En Büyük Mozaik Müzesi’ unvanını elinde bulunduran Hatay Arkeoloji Müzesine ikinci gelişimiz de olsa bizi heyecanlandırıyor. Dünyanın sayılı mozaik müzelerinden olan Gaziantep Zeugma Mozaik Müzesini de gezdiğimizde aynı heyecanı duymuştuk.

Müzenin girişinde “Doğunun Kraliçesi Antakya” yazıyor. Gerçekten bu söze yakışır bir müze yapılmış.

Ulu Önderimiz Mustafa Kemal Atatürk’ün dediği gibi “bir vatanın sahibi olmanın yolu o topraklarda yaşanmış tarihi olayları bilmek ve doğmuş uygarlıkları tanımaktan geçer”.

Hatay Arkeoloji Müzesi, tarihi boyunca birçok olaya tanıklık etmiş Antakya bölgesine ait eserlere ev sahipliği yapmaktadır. Hatay’ın kronolojisini inceledikten sonra müzeyi gezmeye başlıyoruz.

Müzeyi gezerken özellikle görmek istediğiniz bölüme doğrudan gitmek için müze planı çok yardımcı oluyor.

Videolar You Tube Kanalımızda. Kanalımıza abone olmayı unutmayın. Bizi Instagram hesabımızdan takip edebilirsiniz.

Müzeye gezmeye başladığımızda karşımıza Üçağızlı Mağarasının canlandırması çıkıyor.

Hatay’da yaşam MÖ 43.000-17.000 yılları arasında Üçağızlı Mağarası’nda başlamış.

Mozaik koleksiyonu açısından “Dünyanın En Büyük Mozaik Müzesi” unvanını elinde bulunduran Hatay Arkeolojik Müzesinde Prehistorik, Paleolitik Kültür (Üçağızlı Mağarası Canlandırması), yanı sıra Amuk Kültürü (Amik Ovası Höyük Eserleri), Helenistik Dönem (Antakya’nın Kuruluşu), Roma Dönemi (Mozaikler), Nekropol Kültürü  (Lahitler), Bizans Dönemi (Mozaikler), Hatay Orta Çağ Dönemi ve Dinler, Hatay Arkeolojisi tarihi sergilenmektedir.

Hatay Mozaik Müzesinin belki de en önemli eseri bir heykeldir. Mozaik Müzesine gelenler önce bu heykeli yani Kral Şuppiluliuma heykelini görmeye giderler. Biz de öyle yaptık.

Kral Şuppiluliuma Heykeli

Müzede en çok dikkat çeken hatta Hatay Arkeoloji Müzesinin simgesi gibi kabul edilen ise Kral Şuppiluliuma heykelidir. Kral Şuppiluliuma’ya ait heykel 1.5 m yüksekliğinde ve 1.5 ton ağırlığında olup Amik Ovasında Tell Tayinat Höyükte bulunmuş. Bazalttan yapılmış heykelin bir elinde hançer, bir elinde buğday başağı var. Elindeki buğday başakları Amik Ovası’ndaki bolluğu ve bereketi, hançer de savaşı simgeliyor. Özellikle göz betimlemesi ile dikkat çeken heykel müzeyi ziyaret edenlerin resim çektirdikleri en önemli noktadır.

Müzede belki de en çok ilgi çeken “Lahitler Salonu” nda antik çağda ölü gömme gelenekleri ve kültleri ile ilgili olan lahitler ve mezar stelleri yer almaktadır. Salon, ünlü “Antakya Lahdi ” ile sona ermektedir.

Antakya Lahdi

Özel bir bölümde sergilenen Antakya Lahdi Roma Dönemi’ne aittir. İşçilik ve görsel bakımdan etkileyici olan Lahdin üzerindeki figürlerden mezarın oldukça saygın ve kültürlü birine ait olabileceği düşünülmektedir. Lahdin her yüzündeki figürler hakkında açıklama panosu bulunmaktadır.

Mezarın üzerindeki figürler İskender Lahdi’nden sonra Türkiye’de ki en önemli lahitlerden biri. Önemli bir özelliği de bulunduğu güne kadar hiç açılmamış bir mezar olmasıdır.

Kükreyen Aslan Heykeli

Tell Tayinat Höyüğü’nden çıkarılan heykelin MÖ 8-9 yy’da yapıldığı tahmin ediliyor. Muhtemelen bir zamanlar kale girişinde yer alan simgesel bir anıtın parçasıydı. 

Müzede farklı kazılarda çıkarılan aslan heykellerini görmek mümkün

Videolar You Tube Kanalımızda. Kanalımıza abone olmayı unutmayın. Bizi Instagram hesabımızdan takip edebilirsiniz.

Haydi heykellerden biraz ayrılıp Mozaik yolunu takip edelim.

Kral Şuppiluliuma Heykeli, Antakya Lahdinden sonra müzeye gelen ziyaretçilerin en çok beğendiği eser İskelet Mozaiğidir

İskelet Mozaiği

Mozaikte verilen mesaj çok anlamlı. Yazıtında ‘Neşelen’ yazıyor. 

Yani  insan  ömrünün ne kadar  kısa olduğunu  ve  sizi mutlu edebilecek kişilerle ve olaylarla  mutlu olmanızı söylüyor. 

Sarhoş Dionysos Mozaiği

Dionysos, Yunan mitolojisinde bereket ve şarap tanrısıdır.  Mozaik MS IV. yy’da bir evin oda döşemesi olarak bulunmuştur.

Mitolojide, güzel renkli şarabın mucidi olarak bilinir. Sarhoş Dionysos, küçük bir satirin omzuna yaslanmıştır. Başını hafifçe sola eğmiş, gözlerini boşluğa dikmiştir. Sağ kolunu Dionysos’a dayamış olan satir, O’na bakmakta ve sol elinde bir çoban değneği tutmaktadır. Dionysus’un saçları, kıvrımlar halinde omzuna dökülmektedir. Yeşil tonda bir manto, belini ve bacaklarını örtmekte, ayağında kırmızı renkte sandallar bulunmaktadır. Sağ elindeki kadehinden dökülen şarabı, bir panter içmektedir.

Yakto Mozaiği

Mozaik Megalopsychia Mozaiği olarak da bilinir. Daphne’de (Harbiye) Yakto Kompleksi denilen küçük bir yerleşimdeki bir villada bulunmuş. Merkezde bir madalyon içerisindeki Megalopsychia büstü, mozaiğin odak noktası olup “Büyük Yaratıcı Ruh” yazıtı bulunan kadın figüründen dolayı bu isimle anılmaktadır. Madalyonun etrafında Narkissos, Melager ve Adonis gibi mitolojik kahramanların isimleriyle adlandırılmış avcılarla birlikte av sahneleri var. Mozaiğin en önemli özelliklerinden biri ise, Daphne kent yapılarının betimlendiği bordür. Bordür, Antakya’nın Halep kapısından başlamakta ve Daphne’ye kadar kent içindeki yapılar, anıt heykeller, ağaçlık mekanlar, halk hamamı, dükkanlar, villalar gibi yapılar ile sokaklardaki insanlarda tasvirlenmiş, Daphne’deki Olympiakon’a devam etmekte ve Daphne’deki Castalia ve Pallas kaynak suyu ile sonlanmaktadır.

Kem Göz Mozaiği

Antakya yakınındaki Çekmece yöresinde bulunan panolarından biridir.  Üzerinde yer alan mavi göz bebeğine saldıran tırtıl, kuş, kılıç, akrep, yılan ve köpekten dolayı “Kem Göz Mozaiği” ve bulunduğu eve “Kem Göz Evi” ismi verilmiştir. Mozaiğin sağ ortada lanetlenen göz betimi bulunmaktadır. Solda ise yürüyen bir cüce yer almaktadır. Elinde tuttuğu değneklerden birinin iki ucunun çatallıdır. Kötülüklerin kovulmasıyla ilgili bir tılsıma olarak düşünülmektedir. Cücenin başının üzerinde Eski Yunanca “KAICY” yani “Senin de başına gelsin” anlamında bir yazı bulunmaktadır.

Soteria Mozaiği

Antakya’nın Narlıca köyü çevresinde, bir banyonun döşemesi olarak bulunmuştur. Soteria (Kurtuluş), dolgun vücutlu bir kadın olarak tasvir edilmiştir. Uzun saçları omuzlarına dökülmektedir ve başında altın bir çelenk bulunmaktadır. Boynunda ise Bizans tarzı bir kolye taşımaktadır. Sağlıklı ve sakin görünümlü kadın tasviri ile hamamda kazanılan sağlık da sembolize edilmiştir.

Khresis Mozaiği

Apollon rahibinin kızı olan Khresis Truva’yı kuşatan Kral Agamennon’un kölesidir. Khresis özgürlüğüne kavuşmak için fidye olarak iki şehri Kral Agamennon’a sunmaktadır.

Dansözler Mozaiği

Soldaki panoda genç bir satyr, sağ elinde bir müzik aleti (syrinx) tutmakta, onun önündeki maenad (şarap tanrısının perisi) ise, kolları ve vücudu ile sağa doğru kıvrılırken, elindeki zilleri çalarak saytr’a bakmaktadır. İkisinin de başı, çelenklerle süslüdür. Sağdaki panoda ise daha yaşlıca bir satyr, benzer figürlerle daha yaşlıca bir maenad ile dans etmektedir

Eros ve Psyche Mozaiği

Dış bordür kırmızı, pervaz dıştan içe doğru siyah kırmızı, yeşil beyaz, ortada muntazam dizilmiş beyaz eşkenar dörtgenlerden oluşmakta ve içlerinde kırmızı haç bulunmaktadır. Sahnede Psykhe uyuyan Eros’a doğru yürümektedir. Başında yeşil yapraklardan bir çelenk ve başının sağ ve solunda yine yeşil büyük yapraklardan iki kanat mevcuttur. Elbisesi yeşil cam mozaiklerle işlenmiştir. Sağ kolunu Eros’a doğru uzatmıştır. Eros yana doğru uzanmış, bir ağacın altında yatmaktadır. Sık yapraklı ağaçta Eros’un okdanlığı asılıdır.

Ktisis Mozaiği

Mozaikte Ktisis’in çevresinde, hayvanlar, kuşlar ve ağaçlar işlenmiştir. Ktisis’in madalyonu, siyah, açık kırmızı ve beyaz olmak üzere beş renkle örgülü bir siyah daire ile sınırlandırılmıştır. Elbisenin konturu siyahtır, kadının iç elbisesi beyaz üzerine yeşil menekşe ve beyaz dallıdır. Yüzü açık kırmızı ile parlak beyaz olup açık menekşe ve açık mavi gölgelidir. Siyah saçlıdır, açık sarı ipli ve beyaz bantlı olup tezyinat yeşil cam ve kırmızı dörtgenlerden meydana gelmiştir. Kuşlar siyah olup, beyaz, sarı, gri ve kırmızı ile ayrılmıştır.

Heraklesin Yılanları Boğması Mozaiği

Mitolojiye göre Zeus’un, ölümlü bir kadından doğan oğlu Herakles (Herkül) doğduğu gün karısı Hera’nın kıskançlığını üzerine çeker. Hera yeni doğan Herakles’i boğması için uyuduğu bir sırada iki yılan gönderir. Herakles uykudan uyanarak bir eliyle birini, diğer eliyle ötekini yakalar ve yılanların boğazını şiddetle sıkarak öldürür.

Kuşlar Mozaiği

Kuşlu döşeme mozaiği. Bordür koyu gri üzerinde beyaz renkte yapraklar ve filizlerden oluşmaktadır. Zemin beyaz renktedir. Soldaki dişi tavus kuşundan başka bütün diğer kuşlar koyu gri ile doldurulmuştur.

Bahtiyar Kambur Mozaiği

Roma döneminde evlerin giriş kısmına nazarlık olarak yaptırılan türden bir mozaiktir. Üzerinde “kim baktığı mekan yada içindekiler hakkında ne düşünürse aynısı ile karşılaşsın” anlamına gelen KAICY kelimesi yazar. Batıl inançları konu eden mozaikte, sırtındaki dev çıkıntısı ile “Mutlu Kambur” elinde değnekler tutarak yürümektedir.

Balıkçı Mozaiği

Arkasına bakarak koşan bir zenci balıkçı, sol elinde, iki ucunda birer sepet olan bir sırık taşımaktadır. Sağ elinde ise iki değnek olan zenci balıkçının siyah parlak gözleri ve geniş siperli bir şapkası vardır.

Aslan Mozaiği

Sedef tekniği ile beraber çiçekli halı döşemesi, dört yapraklı rozetler, hayvanın arka ayakları, gül tomurcukları, dışarı doğru koyu bir post ve koyu bir çerçeve ile merkezi motif bir aslanı temsil etmektedir. Aslan engebeli bir zemin üzerinde sola doğru yürüyor.

Artemis Mozaiği

Mozaiğin merkezinde Tanrıça Artemis, çevresinde doğal hayatı yansıtan bitkiler ve mücadele eden hayvan figürleri tasvir edilmiştir. Tanrıça Artemis’in başında bir taç ve başının çevresinde hale yer almakta, bir eliyle gümüş yayını tutmakta, bir eli ile sırtında asılı duran sadaktan ok almaya çalışmaktadır. Başının üstünde “ARTEMiC” yazısı yer almaktadır. Tanrıça Artemis’in arkasında geyik yer almaktadır. İç bordürde, sarmal biçimde işlenmiş borazan çiçekleri arasına haşhaş, elma, nar, armut gibi bitkisel motifler ile ayı, keklik, ördek, tavşan, köpek, koç, kuş gibi hayvan figürleri işlenmiştir.

Havuz Başında Tavus Kuşu Mozaiği

Çevresi geometrik bordürlerle süslenmiş olan mozaiğin alt kısmı tahrip olmuştur. Havuzun üzerinde bir adet tavus kuşu figürü yer alan mozaiğin sağ ve sol tarafındaki bitkilerin üzerine tünemiş olan iki kuş figürü de bulunmaktadır.

Okeanos Mozaiği

Bir titan olan ve kendisi gibi bir titan olan karısı Tethys ile birlikte tanrıların titanları yenmesinden sonra da varlığını sürdüren Okeanos’un resmedildiği bir mozaik. Bugün, bütün büyük denizlere adını veren Okeanos (Okyanus), o zaman disk şeklinde olduğu sanılan dünyayı saran tüm suların hakimidir. Ayrıca bütün ırmakların sahibi olan ve okeanid de denilen 3000 Nymphe’nin (su perisi) babasıdır.

Geometrik Desenli Mozaikler

Müzede çeşitli kazılarda evlerin salon, havuz ya da hamam zeminlerinde bulunmuş geometrik desenli mozaikler sergilenmektedir.

Videolar You Tube Kanalımızda. Kanalımıza abone olmayı unutmayın. Bizi Instagram hesabımızdan takip edebilirsiniz.

Hatay Arkeoloji Müzesi gördüğümüz müzeler arasında ilk sıralara yerleşmeyi fazlasıyla hak etmiş güzel müzelerden biri. Müzeyi gezerken insanı rahatlatan ortamı, gezmede ki kolaylık ve eserler hakkındaki açıklamalar önemli. Müzede çok güzel yer verilen hamam dönemini görelim.

Şehir merkezinden biraz uzakta olsa da Dünyanın en büyük mozaik müzesini görmek gerek. Müzeyi gezmek içim mutlaka 2-3 saatinizi ayırın.

Ziyaret saatleri: Müze haftanın her günü açık. 1 Nisan-31 Ekim tarihlerinde 08.00-19.00/31 Ekim-1 Nisan tarihlerinde 08.00-17.00 arası açık. Gişeler kapanış saatinden yarım saat önce kapanıyor. Giriş ücretli. Müze kart geçerli.

Videolar You Tube Kanalımızda. Kanalımıza abone olmayı unutmayın. Bizi Instagram hesabımızdan takip edebilirsiniz.