Pessinus Frig Yolunun Eskişehir-Ankara rotasında yer alan antik kenttir. Ankara-Eskişehir kara yolu üzerinde Sivrihisar’ın 16 km güneyindeki Ballıhisar’da bulunmaktadır. Pessinus’a hiç gelmeyenler şehrin adını Sarı Mercedes filmini seyretmişlerse duymuşlardır. Sarı Mercedes filminde Pessinus antik kentine ait kazı çalışmalarından bahsedilmektedir. Biz Frigya’nın başkenti Gordion’dan geliyoruz. Gordion Antik Kenti ile ilgili yazımız burada.

Sivrhisar’a geldik Pessinus tabelasından dönerek devam ediyoruz. Kaç km olduğu belirtilmeyen yolda ilerliyoruz. Ama ne yol.  Bir gün önce yağmur yağdığından çukurlar açılmış. Gerçi biz Eskişehir-Çukurca’da Frig Yolu’nda çok zor yollarda hareket ettiğimizden çok da sıkıntı duymadık.

Bizce buradaki sorun herhangi bir bilgilendirme tabelasının olmamasıydı. Ne kadar gideceğimizi bilmeden sadece ilerliyoruz. Yola çıkarken km ye bakmıştık. Yaklaşık 13 km sonra Pessinus tabelası görüldü.

Pessinus Ören Yeri’ne doğru yol alıyoruz.

Sonra yine herhangi bir yönlendirme yok. Tahmini olarak hareket ederek altından su akmayan bir köprüden geçerken sağında ve solunda mermer basamaklar fark ettik. Hemen arabadan inip bilgi tabelasına yöneldik. Frigler zamanında buradan Gallos Nehri akıyormuş.

Gallos nehrinin sularını toplayıp taşıması amacıyla su kanalı mermerler ile onarılarak iki yanı heykellerle süslenmiş. Şehrin iç kısmındaki kanal tamamen mermer döşenerek içine merdivenlerle girilen bir havuz olmuş. Bize bu durum Eskişehir-Kentpark’ı hatırlattı. Kanalın genişliği 11-13 m ve boyu 500 m’dir. Kanalın çok az kısmı günümüze kadar gelebilmiştir.

Ballıhisar sessiz, ıssız bir köy. Sadece duyduğumuz ve gördüğümüz evler arasında sebze meyve satmak için bağıra bağıra dolaşan bir araba. İnsandan çok koyun kuzu gördük. Yapılan jeolojik incelemelerde Köyün  altının tamamen antik kent olduğu tespit edilmiş. Her yer birinci derece sit. Haliyle çivi çakmak mümkün değil.  Bu nedenle köyden çok göç olmuş Kazılar da sanki bırakılmış. Turizm ya da ilgi çekecek hiçbir şey yok. Ayazini Metropolisi’ni, Yazılıkaya-Midas Şehrini görünce burası için biraz içimiz sızladı. Frig Yolu’nun rotalarını merak edip de araştırmasak Pessinus’tan haberimiz bile olmazdı.  Frig Yolu yönlendirme tabelaları ile trekking yapacaklara yürüyüş yolunun yönleri belirtilmiş.

Ve Pessinus Antik Kentine geliyoruz. Yönlendirme tabelaları maalesef yetersiz. Pessinus Antik Kentinin etrafı tel örgü ile sarılmış, neyse ki kapı küçücük aralık bırakılmış. Serbestçe giriyorsunuz. Ne soran var ne bakan. Neyse ki açık bulduk. Bazen burası kapalı olup, girmek yasaktır tabelası ile karşılaşabilir ve dışarıdan seyredebilirsiniz. Biz bugün şanslıydık.

Girişte bilgilendirme panoları var. Bilgilendirme dediysek sadece ne olduğu yazılı. Pessinus Antik Kenti: Tapınak, Merdivenli  Tiyatro, Kent Meclisi Toplantı Yeri gibi bölümlerden meydana gelir.  Kazı alanında hiçbir yazı yok. Önceden yaptığımız araştırmalar ile tahmin gücümüz kullanıyoruz. Tiyatroyu, tapınağı anlıyoruz. Tapınak yapısı, Merdivenli tiyatro ve Kent meclisi toplantı yeri büyük oranda ortaya çıkarılmış. Kazıda çıkanlar Eskişehir Eti Arkeoloji Müzesinde sergilenmektedir.

Pessinus Roma döneminde kral yolu üzerinde olması nedeniyle önemlidir.  Pessinus’un Frigya için diğer önemi ise; Frigler’in doğa tanrıçası Kibele’ye en önemli tapınma yerlerinden biri olmasıdır. Tanrıça’nın şekilsiz taştan yapılmış kült heykelinin gökten indiğine inanılıyor. Toprak Ana, Tabiat Ana Kibele’den gelen bereket tüm Frigya’ya yayılmış.

Tapınak Roma İmparatoru Tiberius döneminde inşa edilmiştir. Yapı çok ilginç bir plana sahiptir. Pessinus’taki tapınak değişik bir plana sahiptir. Uzun kenarlarında on bir sütun, dar kenarlarında ise altı sütun bulunan  Peristasis Helen tapınağının değişik bir uygulamasıdır. Theatron işlevi gören ve yapıyla bağlantılı olan bir basamak sırası bulunmuştur.

Tapınak kısa kenarında 6, uzun kenarında 11 sütun üzerine oturtulmuş.  En içinde dikdörtgen tapınağın kült heykelinin bulunduğu kutsal oda olan ‘’Cella’’ bulunmakta.

Yapıyla ilişkisi olan ve bir theatron (Antik Yunan tiyatrosunda seyircilerin oturduğu kısma verilen ad) işlevi gören gösterişli bir basamak sırası ortaya çıkarılmıştır. Bu nedenle Belçikalı araştırmacılar onu bir tiyatro-tapınak olarak tanımlamışlardır.

Merdivenli tiyatro Basamakların önünde dinsel ve diğer gösteriler için ayrılmış orkestra bulunan yapıt, anıtsal basamaklarla  tiyatroyu birleştiren yapısı nedeniyle ‘’Medivenli Tiyatro’’  olarak anılmaktadır. Orijinal basamak sayısı 30 olup, basamakların 26’sını görmek mümkündür.

Agora ise Tiyatro ve Tapınağın aşağısında yer alıyor.

Kentin kuruluşu Frigler dönemine kadar inmekle birlikte, Roma döneminde  Galatya’ya bağlı olarak yönetilmiş.

Pessinus şehrini 5 Frigyalı ve 5 Galat rahiple birlikte bir başrahip yönetiyordu. Roma senatosunun MÖ 204 yılında Kibele’nin heykelini Roma’ya getirtmesi ve orada bir tapınağa bu heykelin yerleştirilmesiyle  Pessinus büyük bir üne kavuşmuş.

Pessinus’tan biraz hayal kırıklığı ile çıkıyoruz. Girişte Pessinus yol ayrımı tabelasında yazan Balıkdamı ne diye merak edenlere hemen söyleyelim. Balıkdamı kuş cenneti. Burada Sakarya nehrinde su sporları yaparken göçmen kuşları da izleyebilirsiniz. Biz Sezon dışı olduğu için daha sonra gitmek üzere Ankara yoluna döndük. Ankara Yolunda Friglerin eseri olduğunu öğrendiğimiz Balkayası‘nı görmek üzere Böğürtlen Mahallesi’ne gidiyoruz. Yaklaşık 1 km içeride olan köye geldik.

Frig Yolu-Frig Vadisi ile ilgili diğer videoları You Tube Kanalımızdan izleyebilirsiniz. kanalımıza abone olmayı unutmayın.

Balkayası ile ilgili yazı filan yok. Neyse biraz ilerleyelim belki görürüz dedik. Ama çabalar boşa gitti. Bizim gibi meraklı bir grubun dağlardan geldiğini gördük. Sorduğumuzda bu taraflarda ne yazı ne yönlendirme tabelası var dediler. Akşam olmak üzere. Ankara’ya dönüyoruz. Ama Balkayası’nı merak edenler için bir fotoğraf bırakalım.

Frig Yolu ve Frig Vadisi hakkında merak ettiklerinizi Frig Vadisi Gezi Rehberi‘mizden okuyabilirsiniz.